Τα τελευταία χρόνια, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στη στάση των γυναικών απέναντι στην πρόληψη και την υγεία του μαστού. Πολλές γυναίκες πλέον επισκέπτονται τον ειδικό και πραγματοποιούν τακτικούς προληπτικούς ελέγχους, κατανοώντας τη σημασία τους για την έγκαιρη διάγνωση. Το μήνυμα είναι σαφές: οι προληπτικοί έλεγχοι είναι ένα πολύτιμο «δώρο» και δεν πρέπει να παραλείπονται, ανεξαρτήτως ηλικίας ή απουσίας συμπτωμάτων.
Πότε πρέπει να ξεκινά ο προληπτικός έλεγχος
Για γυναίκες που δεν ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου, οι προληπτικοί έλεγχοι ξεκινούν συνήθως μετά τα 40, με βασική εξέταση τη μαστογραφία. Εφόσον προκύψει ανάγκη, μπορούν να γίνουν και συμπληρωματικές εξετάσεις όπως υπερηχογράφημα ή μαγνητική τομογραφία. Ωστόσο, η μαγνητική δεν είναι απαραίτητη για όλες. Χρησιμοποιείται κυρίως σε γυναίκες με πολύ πυκνό μαστό ή για την παρακολούθηση της απόκρισης σε θεραπείες, όπως η χημειοθεραπεία.
Για γυναίκες νεότερης ηλικίας (20-25 ετών), ο έλεγχος γίνεται μόνο αν εντοπιστεί κάποιο εύρημα με την αυτοψηλάφηση. Συνήθως πρόκειται για ακίνδυνες καταστάσεις, όπως κύστες ή αδενικές μεταβολές που σχετίζονται με την έμμηνο ρύση. Ωστόσο, όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό, ο έλεγχος πρέπει να ξεκινάει τουλάχιστον 10 χρόνια νωρίτερα από την ηλικία στην οποία διαγνώστηκε η συγγενής (π.χ. μητέρα).
Ο ρόλος του γονιδιακού ελέγχου
Ο γονιδιακός έλεγχος έχει μπει δυναμικά στο προσκήνιο για γυναίκες με ισχυρό οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού ή με συγγενείς πρώτου βαθμού που νόσησαν σε νεαρή ηλικία. Η διαδικασία περιλαμβάνει την εξέταση για μεταλλάξεις σε γονίδια όπως τα γνωστά BRCA1 και BRCA2, αλλά και σε πολλά άλλα που σχετίζονται με τον καρκίνο του μαστού. Γι’ αυτό και είναι σημαντικό να ζητείται ο πλήρης έλεγχος (full panel) και όχι μόνο τα βασικά γονίδια.
Η απόφαση για τον γονιδιακό έλεγχο δεν πρέπει να λαμβάνεται ελαφρά τη καρδία. Προηγείται πάντα γενετική συμβουλευτική, ώστε η γυναίκα να είναι ενήμερη για τις πιθανές επιπτώσεις ενός θετικού αποτελέσματος και τις διαθέσιμες επιλογές – από αυξημένη παρακολούθηση έως και προφυλακτική μαστεκτομή.
Ποια είναι τα ύποπτα συμπτώματα
Πέρα από την αυτοψηλάφηση, υπάρχουν και άλλα σημάδια που θα πρέπει να κινητοποιήσουν μια γυναίκα να απευθυνθεί σε ειδικό:
- Αλλαγές στο δέρμα του μαστού, όπως ερυθρότητα ή όψη «φλούδας πορτοκαλιού»
- Εμφάνιση «λακκουβίτσας» ή τραβήγματος του δέρματος σε συγκεκριμένο σημείο
- Ασυμμετρία κατά την ανύψωση των χεριών
- Ψηλαφητά εξογκώματα στον μαστό ή στη μασχάλη
Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να υποδηλώνουν ακόμη και επιθετικές μορφές καρκίνου και η έγκαιρη διάγνωση είναι καθοριστική για την επιτυχία της θεραπείας.
Η σημασία των οργανωμένων κέντρων μαστού
Τα οργανωμένα κέντρα μαστού προσφέρουν ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο φροντίδας, από τον διαγνωστικό έλεγχο μέχρι την αντιμετώπιση της νόσου. Δεν πρόκειται απλώς για ένα διαγνωστικό κέντρο όπου γίνεται μία μαστογραφία, αλλά για έναν χώρο όπου η γυναίκα μπορεί να λάβει μέσα σε λίγες ώρες ολοκληρωμένες υπηρεσίες: απεικόνιση, βιοψία (αν χρειαστεί), παραπομπή για περαιτέρω εξετάσεις και άμεση αξιολόγηση από ογκολογική ομάδα.
Η διεπιστημονική προσέγγιση και η συντονισμένη φροντίδα εξασφαλίζουν ότι η γυναίκα δεν θα μείνει μόνη και δεν θα χαθεί μέσα στη γραφειοκρατία του συστήματος υγείας. Με τις στοχευμένες θεραπείες που υπάρχουν σήμερα, το χειρουργείο δεν είναι πάντα η πρώτη λύση. Το σημαντικό είναι να υπάρχει εξατομικευμένο πλάνο δράσης που να βασίζεται στη σύσταση μιας εξειδικευμένης ιατρικής ομάδας. Με γνώμονα αυτές τις ανάγκες δημιουργήθηκε το Κέντρο Μαστού του Metropolitan Hospital, το μοναδικό πιστοποιημένο κέντρο μαστού στην Ελλάδα από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Μαστολογίας (EUSOMA), καθιστώντας το ένα από τα κορυφαία κέντρα μαστού στην Ευρώπη. Το Κέντρο Μαστού αποτελεί ήδη από το καλοκαίρι του 2014 το πρώτο σε Πανελλήνιο επίπεδο ολοκληρωμένο κέντρο παρακολούθησης, διάγνωσης και αντιμετώπισης παθήσεων που αφορούν αποκλειστικά τον μαστό. Πρόκειται για «One Stop Breast Unit», όπου οι γυναίκες υποβάλλονται σε απεικονιστικό έλεγχο των μαστών (Ψηφιακή Μαστογραφία, Τομοσύνθεση, Υπερηχογράφημα υψηλής ευκρίνειας, ελαστογραφία) καθώς και κλινική εξέταση από εξειδικευμένο Μαστολόγο ενώ όπου κριθεί σκόπιμο, μπορεί να πραγματοποιηθεί άμεση ταυτοποίηση μίας βλάβης με βιοψία σε ελάχιστο χρόνο και χωρίς πόνο.
Δείτε περισσότερα άρθρα γύρω από το μαστό:
Πότε χρειάζεται ο γενετικός έλεγχος για τον καρκίνο του μαστού;
Ανακτώντας την αυτοπεποίθηση: Η σημασία της αποκατάστασης μετά τη μαστεκτομή
